Dünya Uyku Derneği tarafından uyku konusunda tüm dünyada farkındalık yaratmak için 2008 yılından beri her yıl kutlanan Dünya Uyku Günü, bu sene 17 Mart Cuma günü “Sağlıklı bir yaşam için Uyku Şart” teması ile gerçekleşecek. Kutlama günü ilkbahar ekinoksundan önceki cuma günü düzenlenmekte, dolayısıyla her yıl tarih değişebilmekte. Sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite gibi uyku da kişinin fiziksel ve ruhsal sağlığının temelini oluşturmakta. Uyku yaştan bağımsız herkesin sağlığı için gerekli olmakla birlikte, halen büyümeye, gelişmeye devam eden çocuklar için çok daha önemli.

Uyku; öğrenme, bellek, akademik başarı, sosyal-duygusal beceriler ve bağışıklık sistemi için kritik önem taşımakta. Uyku sağlığının bozulması ise obesite, diyabet, koroner arter hastalığı, ruh sağlığının bozulması, bağışıklık sisteminin zayıflaması, enfeksiyonlara yatkınlıkla ilişkilendirilmekte. Yeterli süre uyku dışında, uykunun kalitesi de önemli. Çocuklarda ilk 3 ay için bir uzlaşı olmamakla birlikte, ilk bir yılda minimum uyku süresi 12 saat, ikinci yaşta 11 saat, 3-5 yaşta 10 saat, 6-12 yaş arasında 9 saat, 13-18 yaş arasında 8 saat ve erişkinlerde 7 saat olarak önerilmekte. Ancak bireysel ve kültürel farklılıklar gösterebileceği unutulmamalı. Sağlıklı uyku alışkanlıklarının geliştirilmesinde gece nasıl geçerse geçsin sabah erken bir saatte düzenli olarak kalkmak, akşam yatma saatinin ise gelişimsel döneme uygun bir saatte düzenli olması önerilmekte. Sabah gün ışığına maruz kalmak biyolojik ritmi öne çekerken, akşam televizyon veya ekran yoluyla yapay ışığa maruz kalmak ise biyolojik ritmi geciktirmekte.

Çocuklarda gün içerisinde açık havada fiziksel aktivite, gün içindeki kestirmelerin özellikle 6. Aydan sonra uzun ve gece yatma vaktine yakın olmaması yeterli uyku basıncının oluşmasına yardımcı olmakta. Yatmadan önce yaklaşık yarım saat süren banyo, diş fırçalama, kitap okuma gibi uyku rutinleri önerilmekte. Ancak katı rutinler yerine çocuğun ip uçlarına duyarlı bir şekilde esnek olmak çok daha önemli. Uyku konusunda kısa dönem beklentiler yerine, uzun dönem sonuçlara odaklanmak sağlıklı uyku alışkanlıklarının geliştirilmesine katkı sağlamakta.
İyi uykular sağlıklı günler………..
#WorldSleepDay

Prof. Dr. Perran Boran
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Sosyal Pediatri

Prof. Perran Boran, MD, PhD
* Director-Social Pediatrics, Marmara University, School of Medicine
* Director- Social Pediatrics PhD programme, Marmara University, Institute of Health Sciences
* Society for Social Pediatrics, Turkey, Executive Committee member